Praten met jongeren over onzekerheid begint met een open houding en echte nieuwsgierigheid. Jongeren ervaren vaak een mix van druk, verwachtingen en twijfels, maar vinden het niet altijd makkelijk om die onder woorden te brengen. Het helpt wanneer jij als ouder, mentor of begeleider laat merken dat onzekerheid normaal is en dat er geen ‘goed’ of ‘fout’ antwoord bestaat. Door vragen te stellen in plaats van te oordelen, ontstaat ruimte voor een eerlijk gesprek. Denk aan vragen zoals: “Wanneer voel jij je onzeker?” of “Wat gebeurt er op zo’n moment in je lijf?”
Belangrijk is dat je niet te snel oplossingen aandraagt. Omdat jongeren vaak eerst erkend willen worden in wat ze voelen. Luisteren, samenvatten en af en toe een persoonlijke ervaring delen (zonder het gesprek over te nemen) maakt dat ze zich gezien voelen. Zo ontstaat een veilige sfeer waarin ze zelf kunnen onderzoeken wat er speelt.
Waarover zijn jongeren onzeker?
Tijdens gesprekken met jongeren blijkt dat onzekerheid vaak terugkomt in een aantal herkenbare thema’s:
1. Uiterlijk en lichaam
Veel jongeren vergelijken zichzelf voortdurend met leeftijdsgenoten of beelden op sociale media. Ze twijfelen aan hun uiterlijk, lichaam, huid, haar of kledingstijl, wat hun zelfvertrouwen sterk kan beïnvloeden.
2. Prestaties en schooldruk
Jongeren voelen vaak druk om te presteren: goede cijfers halen, genoeg talent hebben, overal in uitblinken. Angst om te falen of niet te voldoen de norm van de maatschappij speelt hierbij een grote rol.
3. Sociale relaties
Vriendschappen, erbij willen horen en angst voor afwijzing zijn belangrijke bronnen van onzekerheid. Jongeren vragen zich af: “Vinden mensen mij wel leuk?” of “Pas ik wel in deze groep?”
4. Toekomst en keuzes
De vraag “Wie wil ik worden?” kan jongeren overweldigen. Ze twijfelen of ze wel de juiste keuzes maken en of ze voldoen aan de verwachtingen van hun omgeving.
5. Persoonlijkheid en zelfbeeld
Puberteit is een periode waarin jongeren zichzelf opnieuw uitvinden. Ze worstelen soms met wie ze zijn, wat ze waard zijn en hoe anderen hen zien.
Wat helpt jongeren als ze zich onzeker voelen?
- Normaliseer onzekerheid: vertel dat iedereen op zijn tijd onzeker is.
- Stimuleer zelfreflectie: laat ze eigen krachten en successen benoemen.
- Beperk vergelijken: focus op persoonlijke groei in plaats van externe maatstaven.
- Geef kleine complimenten: specifiek, echt en gericht op inzet in plaats van resultaat.
- Blijf beschikbaar: ook wanneer ze niet direct open zijn – veiligheid groeit door herhaling
- Geef informatie: Er zijn verschillende informatieve websites over Onzekerheid
